از نقشه مغزی یا qEEG برای اندازه‌گیری فعالیت مغز استفاده می‌شود؛ بنابراین، از کاربرد نقشه مغزی می‌توان به تشخیص و درمان بیماری‌های تأثیرگذار بر فعالیت مغز اشاره کرد. در این مطلب، درباره بخش‌های مختلف نقشه مغزی مانند رنگ‌ها، انحراف استاندارد و امواج مغزی توضیح خواهیم داد تا در تفسیر آن به شما کمک کنیم.
رنگ ها در تفسیر نقشه مغزی
در نقشه مغزی، امواج مغزی بخش‌های مختلف مغز اندازه‌گیری می‌شود و سپس با امواج مغزی افرادی در سنین مشابه مقایسه می‌شود. سپس هر مقایسه رنگی را ایجاد می‌کند که نشان‌دهنده تفاوت امواج مغزی این فرد با افراد سالم است. برای مثال، سبز نشان‌دهنده امواج مغزی عادی و قرمز و آبی نشان‌دهنده امواج مغزی غیرعادی هستند.
به خاطر داشته باشید که رنگ‌ها همیشه نشان‌دهنده نتایج خوب یا بد نیستند. تفسیر رنگ‌ها مانند قرمز و آبی در نقشه مغزی به عوامل مختلفی مانند امواج مغزی و ناحیه مغز بستگی دارد؛ بنابراین، حتما به متخصصی آموزش‌دیده مراجعه کنید تا تفسیر نقشه مغزی به‌درستی انجام شود.
انحراف استاندارد در تفسیر نقشه مغزی
نمرات Z در نقشه مغزی qeeg نشان‌دهنده انحراف استاندارد از حالت عادی (نقشه مغزی افراد سالم در سنین مشابه) هستند. به عبارت دیگر، انحراف استاندارد نشان می‌دهد اندازه‌گیری‌ها چقدر از حالت عادی فاصله دارند. دامنه انحراف استاندارد از -3 تا +3 است؛ برای مثال، نمره +2 نشان‌دهنده این است که انحراف استاندارد بیشتر از حالت عادی است. نمره 0 نیز نشان‌دهنده حالت عادی است و با رنگ سبز نشان داده می‌شود.
امواج در تفسیر نقشه مغزی
همه افراد دارای ترکیبی از امواج مغزی در بخش‌های مختلف مغز خود هستند. پزشک با خواندن نقشه مغزی می‌تواند مطمئن شود که فعالیت امواج مغزی برای وضعیت احساسی یا عملکرد شناختی فرد مناسب است. امواج مغزی را می‌توان به 5 گروه دسته‌بندی کرد که عبارت‌اند از:
- دلتا: امواج دلتا که آهسته‌ترین امواج مغزی هستند، در هنگام خواب مشاهده می‌شوند؛ بنابراین، این امواج نباید در حالت بیداری در نقشه مغزی مشاهده شوند. اگر آن‌ها در حالت بیداری مشاهده شوند، ممکن است نشان‌دهنده افسردگی، آسیب مغزی بسته و اختلالات یادگیری باشند؛
- تتا: امواج تتا هنگام خیال‌پردازی مشاهده می‌شوند و با خلاقیت و شهود مرتبط هستند. همچنین زمانی که افراد آرامش بسیاری دارند، دامنه پایین‌تر این امواج مشاهده می‌شوند. دامنه‌های بالاتر این امواج نیز در هنگام حل مسائل پیچیده مانند حل مسائل ریاضی در ذهن دیده می‌شوند. وجود امواج تتای بیش از اندازه در حالت بیداری ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی در تمرکز و توجه، آسیب مغزی و اختلالات یادگیری باشد. همچنین امواج تتا با فرکانس بسیار پایین در کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی مشاهده می‌شوند؛
- آلفا: این امواج مغزی در حالت آرامش مشاهده می‌شوند. با بستن چشم‌ها و فکرکردن به اتفاقات خوشایند، سطح امواج مغزی آلفا افزایش می‌یابد. فعالیت بیش از اندازه امواج آلفا در لوب پیشانی مغز اغلب با افسردگی و اختلال بیش‌فعالی مرتبط است؛
- بتا: هنگامی که افراد در حال فکرکردن، پردازش اطلاعات و حل مسئله هستند یا اضطراب دارند، امواج بتا در نقشه مغزی مشاهده می‌شوند. فعالیت بیش از اندازه امواج بتا با اضطراب، اختلال وسواس فکری و عملی، تحریک‌پذیری، بی‌قراری، بی‌خوابی، اختلال دوقطبی و سوءاستفاده مواد مخدر و دارو مرتبط است؛
- گاما: امواج گاما سریع‌ترین امواج مغزی به شمار می‌روند و در طول تفکر شناختی (هنگامی که مغز پردازش می‌کند و اطلاعات بخش‌های مرتبط مغز را به یکدیگر متصل می‌کند) در نقشه مغزی مشاهده می‌شوند. میزان بیش از اندازه امواج گاما اغلب با سطح بالای هوش، حافظه بهبودیافته، دلسوزی و احساس رضایت مرتبط است. اگر این امواج در نقشه مغزی مشاهده نشوند، فرد ممکن است دچار مشکلات یادگیری، پردازش ذهنی و زوال شناختی شده باشد؛
ویژگی های نقشه مغز فرد سالم
همان‌طور که گفته شد امواج مغزی اندازه‌گیری‌شده با نقشه‌های مغزی افراد سالم در سنین مشابه مقایسه می‌شود. تفاوت این اندازه‌گیری‌ها با نمرات Z یا انحراف استاندارد نشان داده می‌شوند. اگر نمره Z نقشه مغز فردی صفر باشد، نشان‌دهنده این است نقشه مغز فرد هیچ تفاوتی با نقشه مغز فرد سالم ندارد؛ بنابراین، رنگ سبز که نشان‌دهنده نمره صفر است، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های نقشه مغز فرد سالم است.
هدف از تفسیر نقشه مغزی
نقشه مغزی می‌تواند امواج غیرعادی و بخش‌هایی با فعالیت بیش از اندازه یا کمتر از میزان عادی را در مغز نشان دهد. برای مثال، اگر نواحی خاصی از مغز دارای فعالیت بیش از اندازه‌ای باشند، ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی مانند اضطراب، بی‌قراری یا مشکل در تمرکز باشند. همچنین بخش‌هایی با فعالیت کم می‌تواند فرد را دچار مشکلاتی در حافظه، توجه و خلق کند. طبق این توصیفات، پزشکان با تفسیر نقشه مغزی می‌توانند به سه هدف زیر دست یابند:
- شناسایی دلایل زمینهای علائم روان‌شناختی یا فیزیولوژیکی: بخش‌های مختلف مغز ممکن است عملکرد بهتری را در سطح خاصی از امواج مغزی داشته باشند. برای مثال، اگر نقشه مغزی نشان دهد که فعالیت امواج مغزی آلفا در لوب پیشانی مغز غیرعادی است، می‌تواند به پزشک در درک علائمی مانند تکانشگری کمک کند؛
- تدوین برنامه درمانی مبتنی بر اطلاعات برای دستیابی به بهترین نتایج: پزشک با کمک qEEG می‌تواند از تأثیرگذاری روش‌های درمانی تجویزشده مطمئن شود. برای مثال، فردی ممکن است دچار تحریک‌پذیری شده باشد؛ ولی، نقشه مغز او مشابه نقشه مغز افراد افسرده به نظر برسد؛ بنابراین، پزشک با کمک نقشه مغزی می‌تواند وضعیت روانی بیمار را بهتر درک کند و روش‌های درمانی مناسب‌تری را تجویز کند؛
- آموزش مغز با نوروفیدبک: نوروفیدبک نوعی آموزش مغزی شخصی‌سازی‌شده است که از بازخورد لحظه‌ای برای عادی‌سازی فعالیت مغز استفاده می‌کند. پزشک با کمک یافته‌های نقشه مغزی می‌تواند یک پروتکل نوروفیدبک شخصی‌سازی‌شده را ایجاد کند و نواحی ایجادکننده علائم را در مغز هدف قرار دهد.
جمع‌بندی
نقشه مغزی به ابزاری ارزشمند در علوم اعصاب مدرن تبدیل شده است. qEEG می‌تواند اطلاعات مختلفی را درباره عملکردهای مغز انسان ارائه دهد و راه را برای استراتژی‌های شخصی‌سازی‌شده هموار سازد. پزشکان با کمک نقشه مغزی می‌توانند عملکرد مغز را بهتر درک کنند و سلامت مغز و سلامت کلی بدن را بهبود دهند.
ما در این مطلب، سعی کردیم نحوه تفسیر نقشه مغزی را توضیح دهیم؛ ولی، ما به شما توصیه میکنیم که به‌هیچ‌وجه سعی نکنید بیماری خود را با کمک این اطلاعات و بدون مراجعه به مطب پزشکی معتبر تشخیص و درمان کنید. حتما به مرکزی معتبر مانند مرکز تهران آرتی‌ام‌اس مراجعه کنید تا متخصصانی آموزش‌دیده و باتجربه نقشه مغزی شما را به‌درستی تفسیر کنند و مناسب‌ترین برنامه درمانی را به شما پیشنهاد دهند.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید