درمان وسواس بدون دارو

تقریباً 20 سال است که TMS به‌عنوان یک درمان برای وسواس فکری مورد بررسی قرار گرفته است و نتایج امیدوارکننده‌ای را به همراه داشته است. به طور خاص، نشان ‌داده ‌شده است که درمان وسواس با آر تی ام اس به بیماران کمک می‌کند تا افکار وسواسی و رفتارهای اجباری خود را کنترل کنند. وسواس فکری یک وضعیت سلامت روان است که با افکار تکراری غیر قابل کنترل و رفتارهای اجباری مشخص می‌شود. علائم وسواس می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و کسانی که این اختلال را دارند، احساس ناراحتی و ناخوشایندی را تجربه کنند. اگرچه وسواس می‌تواند افراد از هر جنسیت را تحت‌تأثیر قرار دهد، زنان بیشتر از مردان مبتلا می‌شوند. اگر دچار وسواس فکری یا انواع آن هستید، پیشنهاد می‌کنیم این مطلب از کلینیک تهران rTMS را از دست ندهید.

همچنین بخوانید: تشخیص افسردگی

در حال حاضر گزینه‌های درمانی زیادی مثل دارو برای افراد مبتلا به وسواس در دسترس است. تحقیقات و کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که یک درمان جایگزین به نام تحریک مغناطیسی فرا جمجمه‌ای (که rTMS یا TMS نیز نامیده می‌شود) نیز ممکن است بتواند به افراد در درمان یا مدیریت علائم وسواس کمک کند. rTMS یکی از بهترین و جدیدترین روش‌های درمان بیماری وسواس فکری است که تأثیر زیادی در درمان وسواس بدون دارو دارد. در ادامه به طور کامل در این مورد صحبت می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: درمان افسردگی با rtms

نحوه درمان وسواس با آر تی ام اس چگونه انجام می‌شود؟

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یا Transcranial Magnetic Stimulation (که به‌اختصار TMS نامیده می‌شود) یک درمان غیرتهاجمی است که از پالس‌های مغناطیسی (مشابه دستگاه ام‌آر‌آی) برای بیدار کردن قسمت‌های کمتر ‌فعال مغز در افرادی که با اختلالات مختلف سلامت روان زندگی می‌کنند، استفاده می‌کند. دو نوع درمان TMS وجود دارد:

• تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال عمیق  (dTMS) 
• تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مکرر  (rTMS)

هر درمان از نظر شدت، دفعات جلسات و فواید متفاوت است. بر اساس دهه‌ها تحقیق، پزشکان دریافته‌اند که درمان وسواس با آر تی ام اس می‌تواند راهی مؤثر و بادوام برای درمان وسواس در مناطق مختلفی باشد که در آن مناطق، مغز کم‌کار یا بیش‌فعال است. از سال 2018، سازمان غذا و دارو (FDA) آر تی ام اس را به عنوان یک درمان جایگزین برای وسواس فکری و همچنین اختلال افسردگی عمده یا اختلال افسردگی ماژور (MDD)، اختلال دوقطبی و ترک سیگار تأیید کرده است.

TMS همچنین پتانسیل و موفقیت را برای افراد مبتلا به اضطراب، بی‌خوابی، اختلال استرس پس از سانحه  (PTSD)، اختلال هراس، اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی بزرگسالان  (ADHD)و اختلال حافظه نشان داده است. تحقیقات بیشتری در مورد درمان وسواس با دستگاه آر تی ام اس و شرایط سلامت روان موردنیاز و در حال انجام است.

همچنین بخوانید: اختلال دوقطبی چیست

نحوه درمان وسواس با آر تی ام اس این‌گونه است که ناحیه‌ای از مغز به نام قشر حرکتی مکمل (SMA) با استفاده از یک چنبره یا کلاه ایمنی، مورد هدف قرار می‌گیرد. یک SMA بیش‌فعال اغلب با حرکات و افکار تکراری و مزاحم درونی، همراه است. از طریق هدف قراردادن این ناحیه با یک پروتکل بازدارنده (کاهش فعالیت‌های ناسازگار)، بیماران اغلب می‌توانند تسکین یافته و از الگوهای وسواسی تفکر و رفتار خود جدا شوند.

هنگامی که هدف قراردادن SMA به کاهش علائم وسواس فکری کمک چندانی نمی‌کند، مکان‌های احتمالی دیگری در مغز وجود دارد که می‌توان آنها را در طول جلسه TMS مورد هدف قرار داد. این مناطق عبارت‌اند از:

• قشر اوربیتوفرونتال (orbitofrontal cortex یا OFC)
• قشر جلوی مغز پشتی جانبی  (dorsolateral prefrontal cortex یا dlPFC)
• قشر سینگولیت قدامی  (anterior cingulate cortex یا ACC)

پزشک تعیین می‌کند که آیا این پروتکل‌ها برای بیمار مناسب هستند یا خیر. تعداد جلسات درمان وسواس با آر تی ام اس بسته به تجربه هر فرد از زندگی با OCD، پروتکل‌ها می‌توانند متفاوت باشند. یک دوره درمان TMS با یک جلسه اولیه شروع می‌شود که در آن یک تکنسین یک‌بار اندازه‌گیری‌ها را برای یافتن محل دقیق SMA و اغلب مناطق دیگری از مغز که ممکن است برای درمان مفید باشد، انجام می‌دهد. در طول جلسه TMS برای درمان وسواس فکری، موارد زیر ممکن است رخ دهد:

• شما تحت یک روش مشاوره اولیه و نقشه‌برداری مغزی قرار خواهید گرفت.
• تکنسین یک کلاه ایمنی را روی ناحیه مغزی که قرار است تحت درمان قرار گیرد، می‌گذارد.
• پس از قرار گرفتن کلاه ایمنی در محل، درمان آغاز خواهد شد.
• تکنسین ممکن است برای بررسی پیشرفت شما یا رفع هرگونه نگرانی، سؤالاتی بپرسد.

یک دوره درمان کامل معمولاً شامل جلساتی است که در 5 روز در هفته انجام می‌شود و معمولا به مدت 6 هفته طول می‌کشد. هر جلسه می‌تواند حدود 15 تا 30 دقیقه طول بکشد.

همچنین بخوانید: درمان کجی گردن

مزایا و تأثیر درمان وسواس با دستگاه آر تی ام اس

همان‌طور که گفتیم، تحریک مغناطیسی مغز یا به طور دقیق‌تر تحریک مغناطیسی مغز از راه جمجمه یا فرا جمجمه‌ای (rTMS) یک درمان غیرتهاجمی برای افسردگی، اضطراب، OCD و PTSD است. همچنین اثربخشی آن در زمینه‌های دیگری مانند آلزایمر و آسیب مغزی اکتسابی در حال تحقیق است. تاثیر درمان وسواس با آر تی ام اس بین بیماران متفاوت است و مطالعات بالینی منتشر شده برای OCD تا کنون دوره‌های پیگیری نسبتاً کوتاهی را حفظ کرده‌اند. اما محققان خاطرنشان می‌کنند که یک دوره کامل rTMS باعث بهبود علائم در سال‌های آینده برای اکثر افراد می‌شود. نشان داده شده است که rTMS باعث تقویت نوروپلاستیسیته (تشکیل اتصالات جدید در مغز) می‌شود و می‌تواند به ایجاد عادات و الگوهای فکری جدید کمک کند که به طور بالقوه برای تمام عمر باقی می‌مانند. سایر مزایای درمان وسواس با آر تی ام اس عبارت‌اند از:

• بدون مسکن و بیهوشی: گاهی اوقات انجام عملی که شامل آرام‌بخشی یا بیهوشی است، می‌تواند خطری برای سلامتی باشد و حتی باعث ترس و اضطراب زیادی شود. آرام‌بخش و بیهوشی می‌تواند عوارض جانبی منفی زیادی مانند استفراغ، گیجی، اختلال عملکرد شناختی و هذیان داشته باشد. برخلاف درمان تشنج الکتریکی، rTMS  نیازی به آرام‌بخشی یا بیهوشی ندارد، و ازاین‌رو بسیاری از خطرات را به حداقل می‌رساند.
• عوارض کم: هیچ مدرکی از عوارض درمان وسواس با آر تی ام اس نشان داده نشده است و سازمان غذا و دارو، برای این نوع درمان هیچ عارضه‌ای را ذکر نکرده است. درصورتی‌که درمان طبق دستورالعمل‌های استفاده ارائه شود، ایمن و مؤثر است. یک تکنسین همچنین در طول هر جلسه بیمار را معاینه می‌کند تا مطمئن شود که او عوارض جانبی ناخواسته‌ای را تجربه نمی‌کند. در واقع درمان وسواس با rtms عوارض جانبی منفی یا خطرات ایمنی بسیار کمی را نشان داده است. تنها 10 تا 30 درصد از بیماران برخی از ناراحتی‌ها مانند سردرد را تجربه می‌کنند. بااین‌حال، احتمال بسیار کمی وجود دارد که rTMS می‌تواند باعث تشنج شود؛ بنابراین، غربالگری مناسب باید قبل از دریافت rTMS انجام شود.
• دوره سریع درمان: در یک محیط بالینی، 75٪ از تا 50 درصد کاهش علائم افسردگی و وسواس را تجربه می‌کنند. 50٪ کسانی هم که به بهبودی دست می‌یابند، تنها یک یا دو علامت خفیف از بیماری در آنها باقی می‌ماند. بر خلاف برخی از داروها که هفته‌ها به تنظیم دوز نیاز دارند، بیماران rTMS ممکن است در هفته اول یا دو هفته بعد از درمان شاهد بهبودی باشند.
• بدون دوره نقاهت: از آنجایی که درمان وسواس با تحریک مغناطیسی مغز به آرام‌بخش یا بیهوشی نیاز ندارد، عملاً به دوره نقاهت بعد از یک جلسه نیازی نیست.
• پیشرفت‌های شناختی: اغلب اوقات افسردگی و وسواس باعث اختلالات شناختی می‌شود و بیماران شاهد افزایش عملکرد شناختی هستند. تحقیقات نشان داده است که rTMS با فرکانس بالا توجه، حافظه و عملکرد اجرایی مانند تصمیم گیری و استدلال را بهبود می‌بخشد.

بیشتر بخوانید: درمان لرزش بدن با آر تی ام اس

آیا درمان وسواس با rtms معایبی دارد؟

طبق یک مطالعه در سال 2021، برخی از گزینه‌های درمانی وسواس فکری شامل درمان شناختی رفتاری (CBT) و داروهایی مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) است. این درمان‌ها یا به تنهایی یا با هم انجام می‌شوند. اما تقریباً نیمی از افراد مبتلا به OCD به این روش‌ها پاسخ خوبی نمی‌دهند. مطالعه‌ای در سال 2019 نشان می‌دهد که جراحی مغز و اعصاب، می‌تواند حتی در موارد شدیدتر زمانی که درمان وسواس فکری سخت است، مورد استفاده قرار گیرد. به همین دلیل است که افراد مبتلا به وسواس فکری به دنبال درمان‌های جایگزینی مانند درمان وسواس فکری با آر تی ام اس هستند که ممکن است به آنها در درمان بیماری‌شان کمک کند.

از عوارض و معایب درمان وسواس با rtms می‌توان به ایجاد سردردهای جزئی، ناراحتی‌های پوستی در بخش‌های تحریک شده پوست سر، ایجاد اسپاسم و کشیدگی در عضلات صورت، احساس سرگیجه و در موارد بسیار نادر بروز تشنج اشاره کرد.

درمان وسواس فکری با تحریک مغناطیسی مغز در کلینیک تهران  rTMS

درمان وسواس فکری با تحریک مغناطیسی مغز OCD می‌تواند یک گزینه درمانی غیرتهاجمی ایمن، مؤثر و طولانی مدت باشد. مطالعات و  تحقیقات کارشناسان نشان می‌دهند که افراد مبتلا به OCD و سایر بیماری‌های روانی، مانند اختلال افسردگی اساسی و اختلال دوقطبی، می‌توانند با این درمان تأیید شده توسط FDA که به طور بالقوه می‌تواند سال‌ها طول بکشد، تسکین پیدا کنند.

اگر نمی‌دانید که آیا درمان با دستگاه آر تی ام اس می‌تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند، با یک متخصص سلامت روان صحبت کنید. یک جلسه مشاوره با درمانگر یا متخصص TMS در کلینیک تهران rTMS می‌تواند به شما در تعیین اینکه کدام درمان برای شما مناسب است، مفید باشد. با مراجعه به کلینیک، شاهد درمان تخصصی بیماری‌های مغز و اعصاب به روش تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای rTMS، توسط متخصصان خبره و حاذق خواهید بود.