اختلال اوتیسم چیست و چه علائمی دارد؟ علت اوتیسم و سطوح آن

اوتیسم چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟ این سوالی است که به‌ویژه در سال‌های اخیر ذهن برخی از والدینی که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند را درگیر کرده است. والدینی که نگران ابتلای فرزندشان به این بیماری هستند و نمی‌دانند آیا کودکشان به آن مبتلا هست یا خیر! در واقع اوتیسم یکی از رایج‌ترین انواع بیماری های اعصاب و روان در بین افراد است و شما می‌توانید در سراسر جهان، کسانی را که مبتلا به این اختلال هستند، مشاهده کنید. شناخت بیماری اوتیسم به اعضای خانواده و جامعه کمک می‌کند تا در مواجهه با افرادی که دارای این بیماری هستند، رفتار مناسبی نشان دهند و بتوانند راحت‌تر در جهت بهبود این بیماری قدم بردارند.

در این مقاله قصد داریم تا به بررسی مفهوم بیماری اوتیسم بپردازیم. برایتان خواهیم گفت که این بیماری چه علائمی دارد و از چه راه‌هایی می‌توان آن را تشخیص داد و به درمان آن پرداخت. پس، حتما ادامه مطلب را تا انتهای آن بخوانید.

اختلال اوتیسم چیست؟

در پاسخ به سوال اوتیسم چیست؟ باید بگوییم اختلال طیف اوتیسم (Autism Spectrum) که عموما به آن ASD نیز می‌گویند، شامل یک اختلال عصبی در انسان است. این اختلال، ضعف‌ها و مشکلات بزرگی را در زمینه تعاملات اجتماعی، ارتباطات کلامی و غیر کلامی برای فرد به‌وجود می‌آورد. همین‌طور، کسانی که به این بیماری مبتلا هستند، رفتارهای تکراری و علایق محدودی دارند.

جالب است بدانید که هر فردی می‌تواند با شدت‌ها و اندازه‌های مختلفی به اوتیسم مبتلا شود؛ یعنی ممکن است این بیماری در افراد مختلفی که به آن مبتلا هستند، یکسان نباشد. همچنین ممکن است هر فرد از هر نژاد و قومیتی که هست، به این بیماری مبتلا شود و نکته منفی که این بیماری دارد؛ مادام‌العمر بودنِ آن است. البته باید گفت راه‌هایی برای درمان اوتیسم هم وجود دارد که در ادامه بیشتر به بررسی آنها می‌پردازیم.

علت بیماری اوتیسم در کودکان و بزرگسالان 

حال نوبت به آن رسیده است که علت‌های این بیماری را بشناسید. این بیماری در کودکان و بزرگ‌سالان می‌تواند علت‌های زیادی داشته باشد. همچنین حتما به این نکته نیز توجه داشته باشید که دانشمندان تا به حال علت اولیه‌ای را برای کشف این موضوع پیدا نکرده‌اند؛ اما توانسته‌اند برخی از دلایل اصلی و کلیِ ابتلا به اوتیسم را پیدا کنند. چند علت اوتیسم معرفی شده توسط دانشمندان عبارت‌اند از:

• داشتن اختلالات ژنتیکی خاص؛
• وزن بسیار کم نوزاد هنگام تولد؛
• سن بسیار بالای والدین در هنگام به دنیا آوردن نوزاد؛
• داشتن یک خواهر یا برادر مبتلا به اوتیسم در هنگام تولد؛

علائم اولیه اختلال اوتیسم چیست

علائم اوتیسم بسیار زیاد است. به همین دلیل، شما می‌توانید با در نظر گرفتن آن‌ها، این بیماری را در افراد تشخیص دهید. همانطور که پیش‌تر گفته شد، این علائم عموما مربوط به اختلال در ارتباطات اجتماعی یا از نوع کلامی است.

البته لازم است اشاره کنیم که ممکن است برخی افراد مبتلا به این بیماری، دارای تمامِ این علائم نباشند و تنها تعدادی از نشانه‌ های اوتیسم را داشته‌ باشند. با توجه به این مساله، بهتر است با نبودن یک نشانه، سایر موارد را نادیده نگیرید. در این بخش به بررسی اصلی‌ترین علائم این بیماری در بزرگسالان و کودکان اشاره خواهیم کرد.

علائم اوتیسم در بزرگسالان 

پیدا کردن علائم اوتیسم در بزرگسالان می‌تواند بسیار ساده‌تر از کودکان باشد. حتی تعدادی از علائم اوتیسم، در کودکان و بزرگ‌سالان مشترک هستند. موارد زیر برخی از اصلی‌ترین نشانه‌های اوتیسم در بزرگسالان است:

• حرکات فیزیکی تکرار شونده؛ 
• علایق به شدت محدود و انعطاف‌ناپذیر؛ 
• تکرار کردن بیش از حد صداها و عبارات؛
• عدم حساسیت یا حساسیت شدید به محرک‌های بیرونی؛ 
• ضعف در صحبت کردن و داشتن الگوهای کلامی غیرعادی؛
• داشتن ضعف در درک کردن ارتباطات و نشانه‌ها غیر کلامی؛ 
• داشتن ضعف در پیدا کردن دوست و ایجاد ارتباطات دوستانه؛ 
• ترجیح دادن یک‌نواختی و عدم تمایل به تغییر (علاقه به محدودیت)؛

علائم اوتیسم در کودکان 

شما می‌توانید برخی از علائم بالا را برای کودکان نیز در نظر بگیرید؛ اما علائم زیر، برخی از تنها نشانه‌های اوتیسم در کودکان هستند:

• خداحافظی نکردن؛
• لبخند نزدن به افراد؛
•  به کار بردن کلمات تکراری و بی‌معنی؛ 
• عدم داشتن تماس چشمی و لبخند زدن؛
• عدم برقراری ارتباط دوستانه با همسالان خود؛
• بدغذا بودن و داشتن انتخاب‌های محدود برای غذا؛
• عدم واکنش به اسم خود در هنگام صدا کردنِ آن‌ها؛
• داشتن بیداری‌های غیر طبیعی و عدم داشتن خواب منظم؛ 
• داشتن بازی‌های تکراری و علاقه‌های محدود در سنین خردسالی؛
• عدم فهم کلمات تا 18 ماهگی و ندانستن کاربرد آن‌ها (تکرار کلمات بی‌معنی)؛
• عدم واکنش و احساس نیاز به والدین تا 12 ماهگی؛
• هر گونه افت در مهارت‌های گفتاری، اجتماعی و ارتباطی بعد از 1 و 2 سالگی.

موارد بالا اصلی‌ترین علائمی هستند که شما می‌توانید در یک کودکِ مبتلا به اوتیسم مشاهده کنید. جالب است بدانید که مطابق با آیین‌نامه تشخیصی و انجمن روانشناسی آمریکا، این علائم بیشتر در کودکی فرد ظهور می‌کنند؛ اما ممکن است شما این علائم را با توجه به نیازهای اجتماعی، تا مدت طولانی مشاهده نکنید و تا زمانی که نیازهای فرد با محیط سازگار است، این علائم پنهان خواهند ماند.

همچنین بخوانید: تفاوت tms با rtms

سه سطح مریضی اوتیسم کدام است

پزشکان معمولا افراد را با توجه به شرایط و علائمی که تجربه می‌کنند؛ به سه سطح مختلف تقسیم بندی می‌کنند:

اختلال اوتیسم سطح یک: خفیف‌ترین نوع اوتیسم است و بیمار معمولا کم‌ترین میزان مشکل در تعاملات اجتماعی را تجربه می‌کند. از علائم این افراد می‌توان به این موارد اشاره کرد: علاقه کم به تعاملات اجتماعی، گفتار رباتیک گونه و مشکل در ادامه دادن صحبت با افراد، مشکل در سازگاری با تغییرات در رفتارها و شرایط زندگی، برقراری تماس چشمی محدود.

اختلال اوتیسم سطح دو: این افراد مشکلات میان فردی زیادی داشته و نسبت به تغییر مشکل دارند. از جمله علائم این افراد می‌توان به این موارد اشاره کرد: تاخیر در رشد کلامی و غیر کلامی، علایق خاص و محدود، مشکلات رفتاری قابل مشاهده، استفاده از جملات و عبارات خیلی ساده.

اختلال اوتیسم سطح سه: این دسته مشکلات زیادی داشته و اغلب ناتوانی‌های فکری نیز دارند. این افراد ممکن است نتوانند صحبت کنند یا از نور و صدا ناراحت شوند. این افراد ممکن است دست به رفتارهای پرخاشگرانه مانند کوبیدن سر به دیوار و حمله به دیگران نیز بزنند.

راه‌ های تشخیص بیماری اوتیسم چیست؟

با توجه کردن به علائمی که در بالا معرفی کردیم و زیر نظر گرفتن آن‌ها برای طولانی‌مدت، می‌توانید این بیماری را در فرد تشخیص داده و برای درمان آن قدم بردارید. به احتمال زیاد، شما اوتیسم را معمولا در خردسالی و زمانی که کودک به مدرسه یا مهد کودک می‌رود، شناسایی می‌کنید. باید گفت پس از اینکه در این زمان بیشتر علائم این اختلال را در فرد مشاهده کردید، بهتر است این موضوع را با یک متخصص در میان بگذارید و باقی مسیر را به او بسپارید. با این کار اجازه نمی‌دهید عوارض بیماری اوتیسم در فرد شدت پیدا کند. در ادامه این بخش به بررسی روش های تشخیص این بیماری می‌پردازیم:

آزمایش و تست اوتیسم

افراد مشکوک به اوتیسم، ابتدا توسط روانپزشک به‌صورت بالینی تحت مصاحبه قرار می‌گیرند. در این مصاحبه، روانپزشک شدت و قطعی بودن ابتلا به این بیماری را تشخیص می‌دهد. علاوه بر این، برای اطمینان حاصل کردن از ابتلای فرد به اوتیسم، تست و آزمایش اوتیسم هم روی فرد انجام می‌گیرد. از جمله آزمایش های مورد استفاده برای تشخیص اوتیسم، تست نوار مغز است. پس از اینکه اوتیسم به طور کامل تشخیص داده شد، فرایند درمان توسط پزشک آغاز می‌شود. معمولا این فرایند به‌صورت دارویی و در برنامه‌های زمانی بلندمدت است. 

همچنین بخوانید: تشخیص اوتیسم با نوار مغزی

جالب است بدانید که بسیاری از کلینیک‌‌ها، معالجه اوتیسم را به‌صورت غیر دارویی هم انجام می‌دهند و شما می‌توانید برای بیمار خود خدماتی نظیر رفتار درمانی، گفتار درمانی و کاردرمانی نیز دریافت کنید. 

عوارض بیماری اوتیسم چیست؟

عوارض اختلال طیف اوتیسم می‌تواند متنوع باشد و بسته به شدت و نوع علائم در هر فرد متفاوت باشد. برخی از عوارض رایج اوتیسم عبارتند از:

1. مشکلات ارتباطی و اجتماعی: دشواری در برقراری ارتباط کلامی و غیرکلامی، مشکل در برقراری روابط اجتماعی و تعامل با دیگران، کاهش توانایی در درک احساسات و حالات دیگران.

2. رفتارهای تکراری و محدود: انجام حرکات یا رفتارهای تکراری مثل تکان دادن دست‌ها، چرخیدن، یا علاقه شدید به موضوعات خاص.

3. حساسیت‌های حسی: حساسیت بیش از حد یا کمتر از حد نسبت به صداها، نور، لمس یا بوها.

4. مشکلات یادگیری و توجه: برخی افراد ممکن است مشکلاتی در تمرکز، یادگیری مهارت‌های جدید، یا پردازش اطلاعات داشته باشند.

5. مشکلات روانی همراه: احتمال ابتلا به اضطراب، افسردگی، یا اختلالات رفتاری دیگر.

6. مشکلات سلامت جسمانی: بعضی از افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است مشکلات گوارشی، اختلالات خواب، یا سایر مشکلات پزشکی داشته باشند.

ارتباط آپراکسی و اوتیسم چیست؟

بیماری آپراکسی یک اختلال حرکتی است که، فرد نمی‌تواند حرکات هدفمند و پیچیده را به درستی انجام دهد، حتی وقتی قدرت عضلانی و فهم دستورات را دارد. یعنی مشکل اصلی در برنامه‌ریزی و اجرای حرکات است، نه ضعف عضلانی یا مشکلات حسی. مثلاً ممکن است فرد بداند که چطور باید دستش را حرکت دهد، اما نمی‌تواند این حرکت را به صورت درست و هدفمند انجام دهد. آپراکسی به دو نوع مختلف، حرکتی و گفتاری تقسیم می‌شود. گاهی کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است دچار آپراکسی گفتاری نیز شوند، یعنی مشکل در برنامه‌ریزی حرکات لازم برای صحبت کردن دارند. بنابراین آپراکسی می‌تواند یکی از مشکلات جانبی یا همراه در برخی از افراد مبتلا به اوتیسم باشد.

درمان اوتیسم چیست؟

اگر بخواهیم به‌صورت کوتاه بگوییم، هیچ درمانی برای اوتیسم وجود ندارد. همانطور که گفته شد، این بیماری یک بیماری مادام‌العمر است؛ اما با پیاده‌سازی روش‌هایی، تاثیر این بیماری در زندگی فرد را می‌توان به حداقل رساند. به همین دلیل، درمان این بیماری با درمان سایر بیماری‌های عادی مانند آنفلوآنزا متفاوت است.

درمان اوتیسم شامل به کار بردنِ راهکارهایی است که توانایی‌های بیمار را برای عملکرد، به حداکثر می‌رساند و علائم ابتلا به اوتیسم را در فرد کاهش می‌دهد. به عبارت دیگر، شما با اجرای روش‌های درمان این بیماری، به طور کامل آن را از بین نمی‌برید؛ اما می‌توانید نشانه‌های وجود آن را تا حد زیادی کاهش دهید. 

یکی از راه‌هایی که می‌تواند به شما در درمان اوتیسم کمک کند، پیشگیری و دخالت در سنین پایین است. به عبارت دیگر، اگر شما بتوانید در سنین پایین، وجود این بیماری را در کودک خود تشخیص دهید، شانس کودکتان برای درمان افزایش می‌یابد؛ زیرا شما می‌توانید فرایند درمان و آموزش او را از همان زمان با کمک و مشاوره متخصص شروع کنید و با این کار، به احتمال زیاد رفتار کودک در طول زمان کاهش می‌یابد و با رسیدن او به سن نوجوانی یا جوانی، علائم ابتلا به اوتیسم به حداقل می‌رسد.

تفاوت اوتیسم و ADHD چیست ؟

برخی افراد ممکن است این دو بیماری را با یکدیگر اشتباه بگیرند، بیماران مبتلا به اختلال بیش فعالی، معمولا در تمرکز، ارتباط چشمی با دیگران و بی قراری مشکل دارند. این علائم ممکن است در برخی از بیماران اوتیسم نیز وجود داشته باشد اما یکی از تفاوت‌های اصلی آن‌ها، این است که بیماران ADHD تمایلی به قطع ارتباط و تعامل با دیگران ندارند و این بیماری یک اختلال طیفی محسوب نمی‌شود.

سخن پایانی

با مطالعه این مقاله دریافتید که مریضی اوتیسم چیست و چه علائمی و علتی دارد. متخصصان با ارائه برنامه‌های رفتاری و آموزشی در کنار تجویز داروها، می‌توانند علائم اوتیسم را تا حد زیادی در فرد کاهش دهند؛ پس همانطور که دریافتید، معالجه اوتیسم مانند درمان بیماری‌هایی مانند ویروس‌های مختلف، در یک مرحله رخ نمی‌دهد و نیازمند طی کردن زمان و اجرای منظم برنامه ارائه شده توسط پزشک دارد.